Din,genellikle doğaüstü, kutsal ve ahlaki ögeler taşıyan; çeşitli ayin, uygulama, değer ve kurumlara sahip inançlar ve ibadetler bütünüdür. Arapça kökenli bir sözcük olan din sözcüğü, köken itibariyle “yol, hüküm, mükafat” gibi anlamlara gelmektedir.Aşağıda hem geçmiş hem de bugün dünyanın önde gelen manevi ve dini geleneklerinden bazıları şunlardır:

Bahailik

Bütün insanlığın ruhani birliğini vurgulayan tek tanrılı bir dindir.1800’lerde İran’da Babi inancının bir uzantısı olarak doğmuştur.Bahailiğin ortaya çıkışında İran toplumunun içinde bulunduğu sosyal ve kültürel şartların önemli bir yeri vardır.Bahailik kelimesinin kökenine bakacak olursak; Arapça  “görkem” ve “nur” gibi anlamlara gelen Baha sözcüğünden türetilmiştir.Bahai öğretileri 3 ana prensibi benimser.Bunlar;Tanrı,insan ve din birliğidir.

• Tanrı Birliği: Yaradılışın kaynağı olan tek bir Tanrı vardır.
• Din Birliği:  Tüm büyük dinler aynı ruhani kaynağa sahiptir ve aynı Tanrıdan gelirler.
• İnsan Birliği: Bütün insanlar eşit yaratılmıştır.

Şuanda dünya üzerinde bu dine inanan insan sayısı 7 veya 8 milyon civarındadır.Kutsal mekanları İsrail’in Hayfa şehrindedir.Kutsal kitapları  Kitab-ı Akdes’tir.Bu kitapta Tevrat, İncil ve Kuran-ı Kerim ‘den bazı ayetler yer almaktadır.Bahailik, Birleşmiş Milletler’de temsil edilmekte ve Dünya’daki gayri siyasi alanlarda sosyoekonomik projelere katkıda bulunmak için çalışmaktadır.
Bahailik öğretilerinin bazıları;

• Allah birdir.
• Tüm ilahi dinlerin temeli birdir.
• İnsanlık alemi birdir.
• Din, bilim ve akıl ile uyum içinde olmalıdır.
• Irksal, dinsel, etnik taassuplar terk edilmelidir.
• Kadın ve erkek eşittir.
• Genel barış için çalışılmalıdır.
• Eğitim zorunludur ve evrensel eğitim hedeflenmelidir.
• Serbest düşünce ile gerçek araştırılmalıdır.
• Aşırı zenginlik ve yoksulluk kaldırılmalıdır.

Budizm

Bugün dünya üzerinde yaklaşık 500 milyonu aşkın inananı bulunan bir dindir.Bu dine inanan insanlara Budist adı verilir.İlk önce Hindistan’da ortaya çıkmış, daha sonraları Çin, Japonya, Kore, Moğolistan, Nepal, Sri Lanka, Tayland ve Tibet gibi ülkelere yayılmıştır.Budizm inancının temelinde hayattaki acı, ıstırap ve tatminsizliğin kaynaklarını açıklamak ve bunları gidermenin yolları vardır.Sanskritçe ve Pali dillerindeki eski Budist metinlerinde ‘uyanmış kişi – farkında olan’ anlamına gelen Buddha kelimesinden türetilmiştir.Tarihi Buda’da denilen Siddhartha, Budizm’in kurucusu olarak kabul edilir. Siddharta’nın hayattaki acıların kaynağını açıklamak amacıyla yaptığı uzun çalışmalar sonucu ıztırabı sona erdirecek bir manevi anlayışa ulaştığı ve böylelikle Budalık’a eriştiği kabul edilir.

Budistlere göre insanların 5 şeyden kaçınması lazım.Bunlar;

• Can almaktan kaçınmak (duyarlı yaşam formlarına karşı şiddetsizlik)
• Verilmemiş olanı almaktan kaçınmak (hırsızlık yapmamak)
• Tensel (cinsel) suistimalden kaçınmak.
• Yalandan kaçınmak (her zaman doğruyu söylemek)
• Farkındalık kaybına yol açan sarhoş edici maddelerden (özellikle alkol ve uyuşturucular) uzak durmak.
• Yanlış saatlerde yemekten kaçınmak (yalnızca gündoğumundan öğlene kadar yemek)
• Dans etmekten, müzik çalmaktan, mücevher takmaktan, makyaj malzemesi kullanmaktan, gösteri ve eğlencelerden kaçınmak
• Lüks ev eşyalarını kullanmaktan kaçınmak.

İlkeler, uyulması zorunlu emirler olarak değil, halkın istekleri doğrultusunda kabul edip izleyeceği, uygulamayı kolaylaştıran eğitim kuralları olarak tasarlanmıştır. Budizm ile ilgili daha ayrıntılı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Hristiyanlık

Hristiyanlık, Dünya üzerinde en yaygın inananı olan dinlerden bir tanesidir.Hristiyanların tümü olmasa da kayda değer bir kısmı teslis inancına sahiptir.Teslis İnancı;kısaca,Baba,oğul ve Kutsal inanç üçlemesine verilen addır.Kitabı İncil,Peygamber’i ise Hz.İsa’dır.Bu dinle alakalı olarak geniş bir açıklama yapmayacağım.Çünkü bir çoğunuz Hristiyanlık ile alakalı geniş bir bilgi birikimine sahipsiniz.Fakat kısa bir özet geçmek gerekirse.İncil Hz.İsa’nın çarmağa gerilmesinden sonra neredeyse tamamiyle değiştirildi.Şuan dünyada kabul gören yani Kanonik İncil’ler; Matta, Markos, Luka ve Yuhanna’dır. Hristiyanlıkta mezhepler kilise olarak adlandırılır.Ortodoks Kilisesi,Katolik Kilisesi ve Protestanlık Kilisesi bunların en bilinenleri. Bunların dışında birde Teslisi Reddedenlerin oluşturduğu mezhepler vardır. Yehova’nın Şahitleri,Mormonlar,Üniteryen Kilisesi ve Ariusçular bunlardan en önemlileri.

Konfüçyüsçülük

Ağırlığı insan ahlâklı ve iyi amelleridir. Konfüçyüsçülük ahlâk, sosyal, politik, felsefî ve dini düşüncelerden oluşan karmaşık bir sistem olup Doğu Asya’nın kültürü ve târihi üzerinde muazzam etkisi olmuştur.Batıdaki bazı kaynaklar, hükümetlerin bu inanışı tarih boyunca uzun süreler desteklemelerinden dolayı Konfüçyüsçülük’ü Doğu Asya’daki devletlerin “devlet dini” olarak görmüşlerdir.Fakat tam olarak bir dindir diyemeyiz.Çünkü çoğu dinin, bir veya birkaç tanrısı, düzenli bir rahip sınıfı, ölümden sonraya olan inancı ve düzenli gelenekleri vardır.Kısmen Konfüçyüsçülük bir kaçını içerisinde barındırsada büyük bir kısım tarafından din olarak kabul görmez.Bir kısım tarafından da din olarak kabul edilir.

Dürzilik

Orta Doğu kaynaklı Sahibilik ve Ezidilik gibi dinlerin etkisiyle ortaya çıkmış olan tek tanrılı bir dini inanç topluluğudur.Bu dine inanlara Durzi adı verilir.Kurucusu  Fatimi Devleti vezirlerinden Hamza ibn Ali ibn Ahmed’tir. 1020’li yıllarda müslüman bir din gibi görülsede aslında müslümanlıkla hiç bir alakaları yoktur.Çünkü müslümanlık inancına göre Allah-u Teala’yı bir canlıya benzetmek günah ve yasaktır.Bunlara göre ise;Allah-u Teala, Yedi İmam’a hulul ederek insan biçiminde ortaya çıkmıştır.Buradakinden kasıt Allah’ın, Fatimi halifesi Hakim suliyetinde olduğudur.İlk defa Hamza’nın yazdığı risaliyelerde atılan bu fikrin temel amacı kendisini Peygamber,Hakim bi-Emr’il-Lah’ı ise Tanrı olarak göstermek.Uzun yıllar ibadetlerini gizli saklı bir şekilde sürdürmüşlerdir.Bu yüzdendir ki inanç ve ibadetleri konusunda hala pek bir bilgiye sahip değiliz.Bugün Lübnan, Suriye, İsrail ve Ürdün’de dağınık topluluklar biçiminde yaşamaktadırlar. En yoğun olarak yaşadıkları bölge Lübnan’ın dağlık yöreleridir.

Bazı ahlak kurallarından oluşan ve “Hasıl” da denilen vasiyetlere uyulması zorunludur. Bu kurallar:

• Doğru sözlü olmak (Sıdk al-Lisan).
• Kardeşlik, mezhep üyelerini koruma (Hıfz al-İhvan).
• Önceki tüm ibadetlerin ve dinsel inançların terk edilmesi.
• İblis’ten ve tüm kötülerden uzak durmak.
• Hakim’in tek tanrı olduğuna inanmak (Tevhid al-Hakim).
• Hakim’in buyruk ve eylemlerine boyun eğmek.
• Hâkim’in iradesine teslim olmak.

Jainizm

Hindistan’da yaşayan ve tüm canlılara karşı şiddetsizliği ve tüm yaşamdaki eşitliği vurgulayan bir dindir. Kendini kontrol etme ve şiddete maruz kalmama, dünyanın acı çekmesinden kurtuluş yolu olarak öğretilir.
Jainizm, altıncı yüzyılda, ibadet edilecek olan tek bir Tanrı fikrine karşı çıkan Mahavira tarafından ilk olarak ortaya atılmıştır. Aslında, Mahavira varolan herhangi bir tanrı fikrine karşıydı.Kendisinin karşı olmasına rağmen,takipçileri onu Tanrı ve dünyanın kurtarıcısı olarak görüyordu. Jainistlerin yazıları Mahavira’yı gökten inen, günahsız yaşayan ve yoğun meditasyonuyla dünyasal zevklerden kurtarmış bir varlık olarak görüyor.
Jainizm’in temel öğretileri arasında Beş Büyük Yemin vardır. Bunlar;

• canlıları öldürme
• yalan söyleme
• aç gözlülük
• cinsel zevkler
• dünyevi bağlar 

Jain’lere göre erkekler,kadınlardan sakınmalı.Çünkü onlar için bu durum şeytanın bir oyunu.Tabi buradan bu dine mensup insanların cinsellikten uzak kalıyorlar gibi bir anlam çıkarılmasın.Bunların dediği cinsel şeyleri sadece eşinizle yapın,başkalarıyla değil. Ek olarak Jainizm, her bireyin gerçeği farklı algıladığı ve tek bir görüşün tamamlanmadığı fikrini ifade eden bir sözcük olan anekantavada doktrinini öğretir. Bu doktrin genellikle kör adam ve fil öyküsüyle iletilir. Her kör adam filin bir kısmına dokunur ve hayvanın bakış açısına dayanarak ne olduğuna karar verir. Hiç bir tek kör adam gerçeği kendi başına belirleyemez ve her birinin kendi bakış açısı vardı. Böylece bu fikirle, hiç kimsenin mutlak hakikati bilmediği yönünde teşvik edilir. Nüfusu 4.000.000’dan fazla olduğu tahmin ediliyor.Çoğunluğu Hindistan’da olsada,ABD, Kanada, Japonya ve Belçika’da da bu dine mensup çok sayıda insan vardır.Uzun lafın kısası olarak; Jainizm, reenkarnasyona ve ruhların sonsuz varlığına olan inançları içerir.

Judaism (Yahudilik )

Yahudilik ya da Musevilik.Yahudilik,put perestlikten uzaklaşan ve tek bir tanrının tanınmasına doğru giden ilk etnik gruplar arasında ve en eski tek tanrılı dinlerden biridir. Yahudilik, yayılımı ve etkisi açısından bir dünya dini özelliğine sahip olsa da iç dinamizmi açısından hem milli hem evrensel unsurlar taşımakta, inanç sistemi manasında bir din olmanın ötesinde bir hayat tarzını ve dini-etnik kimliği ifade etmektedir.Yahudiliğin etnik kökenleri ilk İbrani atası olarak kabul edilen Hz. İbrahim’e ve ondan sonra gelen iki İbrani atası olan Hz. İshak ile Hz. Yakub’a dayandırılmaktadır.1948 yılında kurulan İsrail Devleti haricinde, yaşadıkları tüm ülkelerde azınlıkta kalan Yahudiler tarih boyunca sıklıkla baskılara maruz kalmışlardır.Bunun sonucunda da nüfuslarında yüzyıllar içinde gerek büyüklük gerekse ülkelere göre dağılım açısından dalgalanmalar meydana gelmiştir. 2007  verilerine göre, dünyada 5.4 milyonu İsrail’de, 5.3 milyonu Amerika Birleşik Devletleri’nde, geriye kalanı ise dünyanın dört bir yanındaki çeşitli ülkelerinde yaşayan, 13.2 milyon Yahudi vardır.Yahudi inancına göre onlar seçilmiş insanlardır.Yani Tanrı diğer tüm insanları onlara hizmet etmeleri için yaratmıştır.

Rastafaryanizm

Rastafaryanizm, sanırım bir çoğunuzun belkide ilk defa duyduğu inanış.Kurucusu Leonard Howell’dir.Haile Selassie’yi  Tanrı’nın dünyadaki yansıması olarak görülmektedir. Marcus Garvey’de bu dinin peygamberi olarak görülür. Buna karşın, ne Haile Selasiye, ne de Marcus Garvey kendilerini bu dinle ilişkilendirmişlerdir.Dünyada bu dine mensup en bilindik insan Bob Marley’dir.Rastafaryanizm’in oluşmasında Mısır kökenli Ra dini,Hristiyanlık ve Musevilik etkili olmuştur.Yani kısaca karma bir din olduğunu söyleyebiliriz. Musa’nın asıl yol gösterdiği kutsal kavimin siyahlar, özellikle de Etiyopyalılar olduğunu savunurlar.Rastafaryanizm’de vadedilmiş topraklara Zion adı verilmektedir.Özellikle Hristiyanlık ve Musevilik inanışlarındaki bir çok özelliği bunlarda da görürüz.Misal her eti yemezler.Kabuklu deniz hayvanlarının ve domuz etinin yeyilmesi sakıncalıdır.Alkolü insanlara zararlı olduğu için tüketmezler,fakat marijuana bitkisini faydalı buldukları için sigara şeklinde içerler.Rastafari’ler de öteki dünya inancı olduğu için toprağa tek parca olarak girilmesi gerektiğine inanırlar.Rastalarla ilgili bir başka ilginç olan nokta ise saçlarını uzatmaları,yani saçlarını kesmemeleri.Bunun nedeni  Jah’ın bir gün uzun tırnaklarıyla onları yer yüzünden alıp vadedilen topraklara ( Zion) götüreceğine inanmaları. Son olarak bugün bir çok ünlü insanda gördüğümüz Rasta saç stilide buradan gelmektedir.

Haile Selassie: 1930 ile 1974 yılları arasında Etiyopya’da  İmparatorluk yapmıştır.

Marcus Garvey: 1919 ile 1926 yılları arasında Amerika Birleşik Devletler’inde ilk Siyahi hareketi örgütleyen kişidir.

Şintonizm

Şintonizm, Japonya’ya özgü dini bir gelenektir. Başlangıçta gayrı resmi bir inanç ve mitoloji topluluğu olan Şinto,zamanla Japonya’nın resmi dinlerinden birisi haline geldi.İki kanji (Çince yazı karakteri ) kelimesinin birleşmesiyle oluşmuştur. Şinto’yu bir nevi animizm’e benzetebiliriz.

Animizm: Her nesnenin bir ruhani varlık tarafından yönetildiğine ve hayat olaylarını yalnız fizik-kimya olgularından ibaret sayan sisteme verilen genel addır.

II.Dünya savaşına kadar Japonya’da devam eden bu din,daha sonraları özellikle ABD’nin izlemiş olduğu bazı politikalar sonucunda eski önemini yitirmiştir.2.Dünya savaşına kadar neredeyse her yıl 120 milyondan fazla insanın katıldığı törenlere bugün ise pek bir katılan yoktur.Şinto öğretisinin yeni nesillere öğretilmemesi bunda etkili olmuştur.şinto geleneği her ne kadar önemini yitirsede bugün hala o döneme ait geleneksel Japon kıyafetleri, dansları ve ritüellerini görmekteyiz. Şinto’nun önemini yitirmesinden sonra Budizm inancı Japonya’da etkili olmuştur.

Sihizm

Sihizm,Kuzey Hindistan ve Doğu Pakistan’nın Punjabi bölgesinde ortaya çıkan tek tanrılı bir inançtır.16. ve 17. yüzyıllarda ilk defa ortaya çıktığı düşünülmektedir.Kurucusu Guru Nanak Dev’tır. Sihizm,Sih Dini olarak da bilinir.Bu dine inananlara Sih adı verilir.Hinduizm ile İslam’ın çok fazla etkisi altında kaldığını söyleyebiliriz.Yani bu iki dindeki çoğu kural ve yasağı Sih Dininde de görürüz.Özellikle İslam’ında temelinde olan zekat vermek,hoş görü ve helal kazanç,bu dinde temel altın kurallardandır.Sihizm iki ana inançı esas alır;Tanrıya inanmak ve Guru Granth Sahib kitabındaki öğretilere uymak.Bazıları Sihizm’in sinkretik yani bağdaştırmacı bir din olduğunu öne sürse de, birçok Sihe göre bu yanlış bir düşüncedir.Çünkü Sihler, doğrudan Tanrı’dan tanrısal ileti aldığına inanır.Guruların ruhlarının zamanı geldiğinde farklı bedenlere geçtiğine inanılır. Kurulduğu günden günümüze kadar 10 guru ise şöyledir;

1. Guru Nanak Dev
2. Guru Angad Dev
3. Guru Amar Das
4. Guru Ram Das
5. Guru Arjan Dev
6. Guru Har Gobind
7. Guru Har Rai
8. Guru Har Krişan
9. Guru Tegh Bahadur
10. Guru Gobind Singh

Her Sih’in yenmekle yükümlü olduğu 5 kötülük bulunur;

• Ankhar (ego – benlik)
• Krodh (öfke)
• Lobh (hırs)
• Moh (maddi bağlılık)
• Kam (şehvet)

Her Sih’in itaat etmesi gereken ve yukarıdaki beş kötülükle savaşırken kullanacağı erdemler ise şöyledir: memnuniyet, hayırseverlik, şefkat, olumlu tutum ve tevazu.Gurular, Hristiyan anlayışındaki gibi bir  “Tanrı’nın Oğlu” değildirler. Sihi’ler tüm insanların Tanrı’nın bir çocuğu olduğuna inanırlar ve onlara göre Tanrı anne ve babadır.

Yukarıdaki 10 dinin içerisine “İslamiyet” katılmamıştır.Listeyi yaparken ki amaç duyduğunuz, fakat çok fazla bilgiye sahip olmadığınız veya bilmediğiniz dinler hakkında elimizden geldiği kadar kısa ve öz bilgiler vermek.

Yararlınan kaynaklar: wikipedia.org

 

Bunlarda İlginizi Çekebilir!

 #bahailik #Budizm #Dürzilik #Jainizm #Judaism #Konfüçyüsçülük #Rastafaryanizm #Sihizm #Şintonizm