Ahşap Yapılarda Bozulma Türleri

Ahşap, yapı malzemesi olarak hem ülkemizde hemde başka ülkelerde binlerce yıldır kullanılmakta.Bunun temel nedeni olarak maliyetin düşük ve çabuk bulunur olmasını gösterebiliriz.Özellikle Geleneksel Türk Konutu’nun iskeletini oluşturmaktadır.Türkiye’deki geleneksel yapıları incelediğimizde; temeller moloz taş,giriş katları(zemin katları) taş,kerpiç veya tuğla,üst katları ve çatısı ahşaptır.Çoğu zaman pek önemsemekde, bu tip yığma kagir konutların bünyesindeki ahşap destek elamanlarında olan bozulmalar yapının bütünlüğünü etkilemektedir.

Bozulma türlerini 4 başlık halinde  ele alacak olursak;

• Fiziksel Etkenler
• Kimyasal Etkenler
• Biyolojik Etkenler
• İnsan kaynaklı Bozulmalar

Fiziksel Etkenler

Yağmur, kar, sıcaklık değişimi, güneş ışığı, rüzgar gibi iklimsel etkilere açık olan bir ahşabın görünümü değişir, birleşim yerleri açılır; yarılma, çatlama, burulma gibi bozulmalar meydana gelir.Güneş ışığına maruz kalan ahşap ise renk değişimine uğrar.Bilindiği üzere ahşap özellikle su ve neme karşı  dayanıksız bir malzemedir.Artan nem miktarı ahşap elemanların bünyesinde mantarlanmalara uygun ortam oluşturmakta ya da önceden oluşan mantarlanmaları hızlandırmaktadır.

Kimyasal Etkenler

Kimyasal maddelerin,ahşap hücrelere olan etkisine göre bozulmanın boyutu az yada çok olabilir.Genelde bu bozulma renk değişimi şeklinde olur.Uzun süre alkali etkisine maruz kalan malzeme zayıflar, hemiselüloz ve lignin erir, liflerde ayrılma meydana gelir. Yangın da ısıya bağlı bir kimyasal bozulmadır ve en sık karşılaşılan sorunlardan bir tanesidir.Yangınlarda kagir yapılar çok fazla bir zarara uğramasada lento,hatıl gibi ahşap malzemelerin zarar görmesi konutta büyük bir hasara sebep olmaktadır.Kargir duvarları bir arada tutan hatıl gibi elemanların taşıyıcılığını kaybetmesi zamanla duvarların yıkılmasına sebep olmaktadır.

Biyolojik Etkenler

Ahşap malzemenin bozulmasına neden olan başlıca biyolojik faktörler; bakteriler, mantarlar, böcekler, deniz canlıları, kuşlar ve memeliler olarak saymak mümkündür. Ayrıca yosunlar, algler ve likenler de ahşap malzemeye zarar vermektedir.Bakteri ve mantar etkisi sonucu olan bozulma renk değişimi ve çürümedir.

Mantar etkisiyle ahşapta renk değişimi

İnsan Kaynaklı Bozulmalar

İnsan kaynaklı oluşan bozulmalar; uygulamada yapılan hatalar,hatalı onarımlar,fonksiyon ve ihtiyaç değişikliklerine bağlı olarak yapılan hatalı düzeltmeler,bakımsızlık ve terk edilmesi olarak söyleyebiliriz.Özellikle taşıyıcı işlevi olan döşeme kirişi gibi elemanlar, kargir duvarlar ile doğrudan bağlantılı olduklarında sudan etkilenmektedir.Onun için arada bir bağlantı elemanı kullanılmalıdır.

İlgili Makaleler

• Geleneksel Yapı Elemanları
• Restorasyon ve Teknikleri
• Mimar Sinan Tarafından Yapılan 5 Camii ve Özellikleri
• Klasik Osmanlı Mimarisi ve Genel Özellikleri
• Mimaride Klasik Düzen

Döşeme Kirişlerinin Görünümü

Bu makalede ahşap malzemelerdeki bozulmaların nedenlerini ele almaya çalıştık.Geleneksel konutlarda ortaya çıkan bozulmalar en çok terk edilen örneklerde görülmüştür.Büyük şehirlere göçler gibi etmenlerle terk edilen konutlardaki ahşap elemanların  bakımları yapılmadığında doğrudan atmosferik etkilere maruz kalmaktadır.

Bunlarda İlginizi Çekebilir!

Restorasyon Konusunda Bizden de Kötüleri Var !

Hadriyan (Hadrianus) Kemeri ve Mimari Özellikleri

Restorasyon İlkeleri ve Özellikleri

Başarısız restorasyon örnekleri